نوع طبیعینوع طبیعی، آن طبیعی است که معروض کلی منطقی واقع می‌شود و نوع منطقی عارض بر آن می‌گردد. ۱ - انقسام نوعنوع که یکی از اقسام کلیات خمس است، همانند خود کلی سه قسم است: ۱. نوع منطقی؛ ۲. نوع عقلی؛ ۳. نوع طبیعی. [۱]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۶۵.
[۲]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۶۲.
۱.۱ - قسم اولنوع منطقی؛ آن کلی است که بر امور متفق الحقیقة در جواب "ما هو مقول" می‌آید، و به تعبیر دیگر: "حقیقت مشترک بین جزئیات متکثر به عدد در جواب ما هو است. و گاهی نوع منطقی به خود نوع اطلاق می‌گردد. جایگاه نوع منطقی در ذهن است و مورد نظر منطقی است. ۱.۲ - قسم دومنوع طبیعی؛ آن طبیعی است که معروض کلی منطقی واقع می‌شود، مانند انسان، و نوع منطقی عارض بر آن می‌گردد. ۱.۳ - قسم ثالثمجموعه عارض و معروض، نوع عقلی است، مانند الانسان نوع، یعنی مفهوم انسان به عنوان این که تمام حقیقت مشترک بین افراد انسان است، نوع عقلی نامیده می‌شود. و جای آن در ذهن و عقل است، به خلاف طبیعی که به کمک افراد خود در خارج وجود دارد. ۲ - دیدگاه قطب‌الدین شیرازیدر "درة التاج" آورده شده: "و بدان که کلی طبیعی یا تمام حقیقت جمله جزئیات باشد که در تحت او است، یا نباشد، و دوم یا داخل باشد یا خارج، و اول نوع طبیعی حقیقی است، و دوم جنس طبیعی اگر او را صلاحیت آن باشد که در جواب ما هو مقول باشد، و… و تعریف اول که نوع طبیعی حقیقی است به آن کنند که او کلی طبیعی است که عارض معقول از او می‌شود که او را نگویند در جواب ما هو، الا بر بسیاری که مختلف باشند به عدد تنها، چون انسان و معقول ازو با آن چه عارض او می‌شود نوع عقلی باشد، و عارض، نوع منطقی". [۴]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۳۰.
[۵]
فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان، ص۳۸.
[۶]
تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۴۹.
۳ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق). • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق). • سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة. • فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان. • تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق. • قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه. ۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «نوع طبیعی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۵. رده‌های این صفحه : نوع(کلیات خمس)
|